Porównywanie się z innymi

czyli być jak Kasia.

Od małego stawia się nam innych ludzi jako punkt odniesienia. Kasia lepiej się uczy, czemu ty się tak nie uczysz? Kasia bawi się z koleżankami na boisku, czemu do nich nie pójdziesz? Kasia pomaga swojej mamie, a ty ciągle siedzisz z książkami i nic nie robisz!

Z serii wymówek „bo Kasia”, które słyszałam od małego, można by stworzyć kilkutomową encyklopedię. Dotyczyły wszystkiego: nauki, czasu wolnego, zabaw, ubioru, kolegów, zainteresowań.

Od małego nauczono mnie, że to inni ludzie są punktem odniesienia i wzorem do naśladowania. Byłam zdolnym dzieckiem, więc szybko podchwyciłam, co należy robić, by rodzice byli zadowoleni. W efekcie miałam święty spokój, ale gdzieś po drodze zatraciłam siebie, starając się cały czas naśladować innych.

Teraz też wiem (po diagnozie Aspergera), że to naśladownictwo było jakimś parasolem ochronnym. Uczyło mnie akceptowanych w określonych sytuacjach zachowań. Jak nie wiedziałam co zrobić, to robiłam jak Kasia i dawano mi spokój.

Porównywanie się z innymi zostało mi do dzisiaj. Czasami nie wiem na co mam ochotę. Albo po prostu nie chce mi się nic robić. Może to taka aspergerowa potrzeba, żeby na chwilę się zatrzymać i wysiąść z neurotypowego pociągu? A może zwykle lenistwo? Nie wiem.

W sumie nie ma to znaczenia. Często w takich sytuacjach, kiedy patrzę na to co robili inni, zaczynam żałować, że ja tego też nie robię. Zazdroszczę im. Ktoś pływał? Czemu ja nie? Ktoś był na rowerze? Pojechał w góry? Czemu ja nie? Zamiast dać sobie święty spokój i po prostu odpocząć / poleniuchować, ja za wszelką cenę staram się sprostać różnym Kasiom i być jak one. Jestem gotowa spakować się i ruszyć na szczyt lub wskakiwać do wody, już, teraz. Nie dlatego że chcę. Dlatego, że ktoś inny to zrobił.

(Co ciekawe, w drugą stronę to nie działa. Jak ja zrobię coś, czego inni nie robili (bo np. siedzieli w pracy), to jest to zupełnie oczywiste i normalne. Nie liczy się jako powód do dumy. Nie liczy się na przyszłość jako ja to robiłam trzy dni wcześniej, a ty nie, więc dzisiaj już nie muszę).

W efekcie tracę mnóstwo energii na próby podjęcia decyzji co mam robić (bo każda Kasia robi coś innego, równie fajnego), a na końcu pojawia się frustracja, bo nie umiem zdecydować. I zostaję bez decyzji, z poczuciem, że jestem fakapem, bo nie zrobiłam nic konstruktywnego. A inni tak.

Zupełnie bez sensu.

Druga strona medalu to kryteria porównania. Porównujemy się według standardów świata neurotypowego. Punktem odniesienia są umiejętności, które ceni się w neurotypowym świecie. Dla aspies są one obce (nawet bym powiedziała, że niepotrzebne). Świat dorosłych z zespołem Aspergera jest skonstruowany inaczej. Mamy inne priorytety, sposoby na życie, potrzeby i postrzeganie rzeczywistości. Dlaczego punktem odniesienia staje się dla nas świat, który jest nam obcy? To trochę tak, jakby porównywać ludzkość z kosmitami. Biorąc pod uwagę ich wiedzę, sposób życia i rozwój technologiczny my – ludzie – zawsze wypadniemy słabo. Tak jak aspie zawsze wypadnie słabo w neurotypowych aktywnościach i zachowaniach.

Czy to nie jest jedynie wpojone „bo Kasia”, z którym należy się w dorosłym życiu pożegnać? Niech każdy sobie żyje jak chce, robi to, co lubi, osiąga to, co jest dla niego ważne. Dlaczego musimy robić tak jak inni i być z tego rozliczani?

Bo Kasia dostała piątkę, a ty tylko czwórkę. Bo Kasia ładnie się ubrała, a ty przyszłaś w spodniach. Bo Kasia przejechała 100km na rowerze, a ty tylko 30.

A chuj z Kasią.