Zespół Aspergera i pamięć

Mój mózg, który jest w stanie wyprodukować tysiące pomysłów i przejść przez kilkanaście dygresji na minutę, nie umie spamiętać tego, co było trzy dni temu.

Skąd problemy z pamięcią po czterdziestce? Czy to jest związane z Zespołem Aspergera, z depresją, czy nie?

Patrząc na to czego zapominam – raczej tak.

Umykają mi rzeczy związane z codziennością. Nie potrafię powiedzieć co robiłam wczoraj, lub co zjadłam dwa dni temu. Zapominam rzeczy robionych na automacie, rutynowo. Takich, które nie angażują mózgu, nie aktywizują go.

Mam też problem z przypominaniem sobie czynności, których dawno nie wykonywałam, mimo że schemat mam wydrukowany gdzieś głęboko. Od nowa uczę się rzeczy, które pojawiają się rzadko, np. procedur w urzędach. Przeszłam je już, wiem dokładnie jak to załatwić, ale za kilka miesięcy już nie pamiętam.

W sytuacjach rutynowych, neurotypowych mój umysł wyrzuca wiedzę na śmietnik, jako bezużyteczną. Nie fatyguje się by ją pamiętać. Po co obciążać zwoje jak można wyprodukować milion fajnych pomysłów?

W sytuacjach społecznych zapominanie może mieć podłoże stresowe. Zdobywanie tej wiedzy (np. w urzędzie) kosztowało tyle stresu, że po prostu zapominam.

Myślę że zapominam rzeczy związanych z codziennością, bo przebywam głównie we własnej głowie. Tam znajduję wytchnienie od neurotypowego świata. Tam jestem na swoich zasadach. Przyglądam się uczuciom i emocjom, by wychwycić pierwsze symptomy zmian i zareagować na nie. By wyłapać komunikaty od mojego ciała i umysłu. Przesiaduję w przyjaznym i bezpiecznym otoczeniu.

I nie mam problemów z pamiętaniem rzeczy, które wiążą się z moimi odczuciami czy myślami. Pamiętam tok myślenia, miejsca, które wzbudziły podziw lub obrzydzenie. Pamiętam uczucia, przepływające emocje, piękne widoki. Pamiętam co wtedy działo się we mnie.

Myślę że braki pamięci w spektrum autyzmu wynikają z dwóch rzeczy:

• Pierwsza to unikanie neurotypowej rzeczywistości, jako czegoś co rani i karci. Im mniej w niej przebywam, tym lepiej się czuję. Świat nie jest stworzony dla mnie. Świat w mojej głowie jest znacznie przyjaźniejszy i otwarty na inność. Dlatego rejestruję wszystko dookoła w minimalnym zakresie, unikając zbyt głębokiego wchodzenia w to co robię i co się dzieje. Świat zewnętrzny istnieje poza mną i pojawiam się tam świadomie tylko wtedy, gdy trzeba. Nic dziwnego, że nie pamiętam szczegółów.

• Druga kwestia to jednotorowość zapamiętywania. Jeśli mam coś zapamiętać w kontakcie z człowiekiem (np. ktoś mi coś tłumaczy), to sam kontakt pożera tak wiele zasobów, że nie starcza mi ich na zapamiętanie instrukcji. Koncentruję się głównie na tym, by nie wyjść na debila, zachować się tak jak wypada, nie walnąć jakiejś gafy, utrzymać konwersację w bezpiecznych ryzach. To pochłania mnie całkowicie. Muszę siłą zmusić się do skupienia, by zapamiętać co mam zrobić. A zazwyczaj zapamiętuję to „literalnie” – odtwarzam sobie później instrukcję w głowie i dopiero wtedy dociera, co mam zrobić.

Podobno też depresja negatywnie wpływa na pamięć. Nic dziwnego – kto by chciał pamiętać te wszystkie czarne dni przepełnione smutkiem?

W sumie podobny komentarz mam do neurotypowego świata. Coraz mniej przyciąga moją uwagę i coraz bardziej się od niego odsuwam. Po co zapamiętywać bezużyteczne szczegóły świata, którego nie lubię, nie rozumiem, który mnie odrzuca i zupełnie nie jara?